Home | Biografie | Romans | Poëzie | Columns | Prijzen Nominaties | Optredens | International | Boeken | Contact

Columns

Al Galidi schrijft om niet gek te worden. 'Als ik zwijg, verlies ik een lezer. Als ik schrijf, verlies ik er tien,' zegt hij. In een geheel eigen stijl stelt Al Galidi indringende vragen over de wijze waarop wij met elkaar omgaan. Hij verrast voortdurend met zijn keuze van onderwerpen.

De verhalen zijn veelzijdig. Alledaagse observaties van iemand die ietwat verbaasd Nederland bekijkt worden afgewisseld met columns die meer een statement maken. Steeds worden ze gekenmerkt door een verrassende invalshoek. Humor voert de boventoon, maar harde woorden worden niet gemeden.

 

WAARHEEN LEIDT DE WEG

Het gaat niet goed met Irak. In het begin zei iedereen ‘nog niet’, maar nu zegt iedereen ‘het gaat niet goed’. Er is geen dag zonder slachtpartijen, gijzelingen en aanslagen. Een paar dagen geleden gingen 1130 mensen binnen een half uurtje dood. Ze waren sjieten die over de brug Al Aema liepen om heilige graven te bezoeken, toen terroristen begonnen te schreeuwen dat de brug gebombardeerd zou worden. Toevallig explodeerde er iets vlakbij. Iedereen probeerde te vluchten. Sommigen gooiden zichzelf in de rivier en verdronken, sommigen werden door anderen vertrapt, anderen stierven door de angst. Een jongen redde zes mensen uit de rivier. Bij de zevende reddingspoging werd hij zelf slachtoffer. Hij kon niet meer uit de rivier komen.

In Irak is er elke avond een televisieprogramma waarin terroristen wordt gevraagd wat ze hebben gedaan voor ze gepakt werden. Geen film met zombies of dracula’s, maar de realiteit. De presentator vroeg iemand hoeveel mensen hij afgeslacht had. ‘Vijfenveertig’, antwoordde hij. De man met een gezicht als een duivel sprak over de nacht dat hij acht mensen afslachtte. Voor elke persoon kreeg hij tweehonderd Amerikaanse dollars. De presentator stelde hem een vraag die mij nachtenlang wakker hield. ‘Heb je ze met hetzelfde mes afgeslacht?’ ‘Ja.’ ‘Heb je het mes gescherpt?’ ‘Nee’, zei de man. ‘De laatste drie waren heel lastig.’ De presentator stelde rustig zijn vragen en de man gaf rustig zijn antwoorden. Een ongelofelijk programma.

Irak was in de tijd van Saddam Hoessein nooit een goede plek voor gewapende Islamitische groeperingen. Iedereen was bang voor Saddam Hoessein, ook Saddam Hoessein zelf. Daarom durfde niemand iets te doen. Als je in de tijd van Saddam Hoessein bezoek kreeg, moest de regering weten waarom hij bij jou verbleef en hoe lang. Soms stond er elke halve kilometer een controlepunt, waar het leger of de geheime dienst niet alleen je papieren controleerden, maar ook je gezicht, je stem en je ademhaling. De grenzen van Irak waren de gevaarlijkste grenzen voor smokkelaars.

Nu heeft Irak een democratie en de enige democratisch gekozen president in de Arabische wereld. Irak heeft vrijheid van meningsuiting, maar er is geen veiligheid meer. Iedereen is bang. Stromend water en elektriciteit zijn er vaak niet en soms ook geen telefoon. Irak is zo gevaarlijk dat de ambassadeurs van Algerije en Egypte binnen drie dagen werden vermoord. Maar buiten het nieuws dat ook op de Nederlandse televisie wordt vertoond, zijn er meer gevaren. Auto’s worden met grof geweld gestolen, waarbij soms de eigenaars worden vermoord. Kinderen van families met wat geld worden ontvoerd voor losgeld. De zoon van een man, die ondanks de verhalen geen geld had, werd ontvoerd. De ontvoerders belden hem en geloofden niet dat hij geen geld had. Hij vroeg tijd en verkocht zijn huis, maar het was te laat. Zijn zoon was vermoord. Veel families die een beetje geld hebben sturen hun kinderen niet meer naar school. Het Rode Kruis zei in een rapport dat vijf en tachtig procent van de Irakezen therapie nodig heeft. Laatst belde ik met mijn familie en vroeg de dochter van mijn broer van vijf hoe het met haar ging. ‘Heel goed’, antwoordde ze. ‘We hoorden vandaag geen bombardementen.’

Hoe heeft Irak in een wijk vol moorden, stelen en gijzelingen kunnen veranderen? Het eerste dat de Amerikanen in Irak deden was dat ze het Irakese leger, de veiligheids- en geheime diensten en de politie ontbonden. Daarover zijn twee verschillende meningen. Sommigen zeggen dat de Amerikanen dat deden omdat ze van Irak een open plek wilden maken, zodat alle terreur op de wereld daar naar toe zou gaan. Dan konden ze zich op de oorlog tegen terreur op één plek concentreren. Anderen zeggen dat de Amerikanen het leger en de veiligheidsdiensten wilden vernieuwen, zodat ze hen zouden aanhangen en niet het oude regime. Dat Amerika nooit had gedacht dat Irak zo’n gevaarlijk land zou worden.

Het woord voor democratie in het Arabisch klinkt hetzelfde als in het Nederlands; demokratia. Vele arme Irakezen wisten niet wat dat betekende. Daarom werd deze mop geboren: Een Irakese vrouw zei tegen haar zoon dat de democratie helemaal niet goed was en dat Saddam Hoessein het goed had aangepakt het niet te gebruiken. Haar zoon was heel verbaasd en vroeg haar of zij de betekenis van het woord kende. ‘Zeker’, zei de moeder. ‘Democratie betekent moord, ontvoeringen en autobombardementen in een tijd zonder elektriciteit en water.’